Cảnh rừng Việt Bắc
Cảnh rừng Việt Bắc thật là hay
Vượn hót
chim kêu suốt cả ngày
Khách đến thì mời ngô nếp nướng
Săn về thường chén thịt rừng quay
Non xanh nước biếc tha hồ dạo
Rượu ngọt chè tươi mặc sức say
Kháng chiến thành công ta trở lại
Trăng xưa,
hạc cũ với xuân này.
Hồ Chí Minh
Cảnh rừng Việt Bắc của Chủ tịch Hồ Chí Minh viết năm 1947. Trong bối
cảnh lịch sử đất nước, sau ngày tuyên ngôn độc lập 02/09/1945 – Trung ương
Đảng, Chính Phủ lâm thời nước Việt Nam dân chủ cộng hòa về làm việc tại Hà Nội.
Và cũng lấy Hà Nội làm thủ đô. Hàng loạt công việc trọng đại của đất nước trong
giai đoạn này như : Bầu cử Quốc hội khóa I năm 1946 ra đời hiến pháp… Rồi
Chủ tịch Hồ Chí Minh thăm Pháp, ký hòa ước sơ bộ với Chính phủ Pháp... đuổi
quân " Tàu" ra
khỏi nước ta…
Thực
dân Pháp cố đánh chiếm xâm lược nước ta. Bác ra lời kêu gọi "toàn quốc
kháng chiến". Đồng thời sau đó, Trung ương Đảng, Chính phủ, Quân ta, phải
tạm rút ra khỏi thủ đô Hà Nội lên Việt Bắc lập chiến khu "Thủ đô gió
ngàn" để lãnh đạo cuộc kháng chiến trường kỳ, đánh thực dân Pháp.
Những
ngày sống làm việc tại Việt Bắc, Bác và Trung ương Đảng, Chính phủ ở trong điều
kiện hết sức khó khăn, phải bí mật gắn liền với sự bảo vệ của đồng bào các dân
tộc Việt Bắc. Với công việc bề bộn lãnh đạo, chỉ đạo toàn dân kháng chiến chống
lại tên đế quốc thực dân có tiềm lực quân sự hùng hậu, hơn hẳn ta về nhiều mặt…
Nhưng
những người cách mạng rất lạc quan, dạt dào niềm cảm xúc với thiên nhiên Việt
Bắc hùng ví, với vẻ đẹp nơi này, tin tưởng vào sự thắng lợi của sự nghiệp cách
mạng do Đảng – Bác lãnh đạo là thành công.
Bác Hồ
Chí Minh tuy bận trăm công ngàn việc Người vẫn dành những khi thư rỗi cho niềm
cảm hứng thi ca của minh. ở Việt Bắc Người làm những bài thơ "Chúc
Tết", "Cảnh rừng Việt Bắc"… để lại ngày nay.
Bài thơ
"Cảnh rừng Việt Bắc" của
Hồ Chí Minh đã có nhiều tác giả cảm nhận và họa thơ. Tôi cũng có
vài cảm nhận và xin họa hai bài về đề tài này của Bác.
Với
"Cảnh rừng Việt Bắc” ngay từ mở đề Hồ Chí Minh viết: Cảnh rừng Việt Bắc
thật là hay / Vượn hót chim kêu suốt cả ngày. Sự gắn kết con người với thiên
nhiên – cái thực thiên nhiên hòa quyện, cái nguyên sơ, bản thể làm nên hoang
dã, rả rích dội vào lòng người, hóa nên tình, nên ý… gần gũi yêu hay! Tưởng
thật, làm giàu cảm xúc để ta ngưỡng vọng theo nhịp thơ Người đang mở.
Đến với câu
thực: Khách đến thì mời ngô nếp nướng / Săn về thường chén thịt rừng quay.
Những từ ngữ rất thông dụng, không cầu kỳ, nhưng chỉnh đối – rất dân dã, như
những câu nói rất bình thường gần gũi với nhân dân, dễ biết, dễ hiểu tự tại
trong cuộc sống, chẳng phải tìm đâu xa.
Là sự tiếp nối hai câu luận: Non xanh
nước biếc tha hồ dạo / Rượu ngọt chè tươi mặc sức say. Ta lại càng thấy cảnh
với người, thực tài gần lại nhau, quyện lại nhau, cùng tưởng thưởng với những
gì cảnh có, người có… đơn giản nhưng nồng hậu, vào thời ấy, vào lúc ấy là quý
lắm rồi. Một chút hòa tâm hồn vào với thiên nhiên, thư thải thưởng lãm, lẽ
thường chỉ có với những tâm hồn dạt dào cảm xúc, yêu thiên nhiên yêu con người
mới có được.
Để cho hai câu kết khẳng định mới hay
sau: Kháng chiến thành công ta trở lại/ Trăng xưa hạc cũ với xuân này. Đầy niềm
tin vào sự thắng lợi của cuộc kháng chiến là điều khẳng định vào sự thành công.
Để có dịp trở lại với nhân dân với non nước núi rừng Việt Bắc đã che chở, bao
bọc giúp đỡ cách mạng, Trung ương Đảng, Chính Phủ, Bác Hồ trong thời kỳ gian
khổ nhất của cuộc kháng chiến chống Pháp, mà tri ân, tri kỷ, quý trọng tình này
nghĩa ấy.
Cũng là: Trăng xưa hạc cũ với xuân này -
đầy hình ảnh, hình tượng của thơ ấy là trăng, “trăng lồng cổ thụ”, “trăng nhòm
khe cửa”, “trăng ngân thuyền”… hạc xưa là biểu tượng đẹp chỉ có ta mới có, cổ
kính mà trọng vọng tưởng đến như thần….
Thơ Hồ Chí Minh trong “Cảnh rừng Việt Bắc”
vừa giản dị mộc mạc, vừa thật mà không thường, vừa tự nhiên mà rung động, cảm
xúc nên hồn thi sỹ, thành tư tưởng, thành hình ảnh, hình tượng đến nao lòng –
cho ta mãi mai sau ngẫm ngợi với những vần thơ theo thể thơ Đường khó nhưng hay với tài nghệ làm thơ của Người.
Sưu tầm