BẾN SÔNG XƯA

      Thơ : Trần Ngọc Đổng ( Phú Thọ )

 

Em đứng bờ trăng ngắm nước trôi

Vầng khuya soi lạnh  bóng đơn côi

Thương khi mảng  lẻ nghiêng sào đợi

Nhớ lúc đò đôi nhẹ mái bơi

Thuở ấy trăng thanh đang rực rỡ

Bây giờ hoa muộn vẫn xinh tươi

Thuyền xuân giá chẳng sang ngang vội

Thì bến sông xưa mãi rạng ngời.

 

Lời bình Hoàng Đạt ( Phú Thọ)

 

Người ta cứ bảo thơ đường gò bó,khô khan, thực oan uổng quá. Bài thơ BẾN SÔNG XƯA của bác Trần Ngọc đổng mới mượt mà, xao xuyến thật trữ tình. Hình ảnh người con gái lung linh dưới ánh trăng bên bờ sông đêm ấy mãi im đậm trong tâm hồn tác giả, nó cứ như bất biến bất chấp quy luật  của thời gian “ thuở ấy  trăng thanh đang rực rỡ/ bây giờ hoa muộn vẫn xinh tươi”. Điều đó chứng tỏ rằng người con gái ấy với ông rất quan trọng.

Nghệ thuật tu từ và cảm xúc của tác giả thật tuyệt vời.  Ngay cái tiêu đề bài thơ “ BẾN SÔNG XƯA” đã gợi cho ta một hình ảnh rất ấn tượng - một bến sông xưa đầy trăng, trăng sáng vằng  vặc... Khi yêu nhau người ta hay ngồi dưới trăng, trăng là biểu tượng của tình yêu, khát vọng được yêu...nên ngay câu mở đề ta gặp ngay một “ bờ trăng” ...người con gái đứng bên bờ sông tràn đầy ánh trăng, ngắm dòng nước đang trôi đầy tư lự..

“ Em đứng bờ trăng ngắm nước trôi

“ Vầng khuya soi lạnh bóng đơn côi ”

Câu thứ hai( phụ đề) với hai cụm từ “ Vầng khuya, soi lạnh” thật đắt. Ta hiểu ngay bối cảnh ở đây là nơi tĩnh mịch, một bến sông trong đêm thanh vắng, và em đang đứng một mình. “ soi lạnh bóng đơn côi”  còn có nghĩa rất quan trọng – đó là em chưa có ai. Một ánh mắt của một chàng trai đang dõi theo nhất cử nhất động của nàng. Những kỷ niệm xưa cứ ùa về

“ Thương khi mảng lẻ nghiêng sào đợi

Nhớ lúc đò đôi nhẹ mái bơi”

Cặp đối thực cho ta biết tình cảm giữa hai người khi ấy.

“ đò đôi” hai người trên một thuyền, một kỷ niệm đầy lãng mạn của tình yêu đôi lứa.

“ nghiêng sào đợi” sự chờ đợi có chủ ý, mong ngóng, ngó nghiêng, mỏi mòn. Còn “ nhẹ mái bơi” thể hiện một tình cảm trong sáng êm đềm, thư thái, mãn nguyện...

Chỉ khi người ta đã trót yêu và quá yêu thì hình ảnh mới không già theo thời gian

“ Ngày ấy trăng thanh đang rực rỡ

Đến giờ hoa muộn vẫn xinh tươi”

“ trăng thanh” chỉ người con gái đẹp. Trong truyện kiều, Nguyễn Du khi tả Thuý Vân cũng viết “Khuôn trăng đầy đặn nét ngài nở nang”. Thật là đồng điệu .

“ hoa muộn” ở đây không phải là hoa nở muộn. Mà phải hiểu là hoa nở lâu rồi. Vẫn giữ được nét tươi xinh, hoa tươi lâu, trẻ lâu...trong mắt chàng trai, em vẫn như ngày nào...thể hiện tình cảm vẫn như xưa....

Trong  bài thơ có hai từ “ thương” và “nhớ” không có từ “ tiếc “ nào ,song nó thể hiện sự nuối tiếc rất kín đáo ở hai câu kết

“ Thuyền xuân giá chẳng sang ngang vội

Thì bến sông xưa mãi rạng ngời”

Một công thức ngữ pháp “ giá chẳng/ thì...” được tác giả sử dụng ở đây thật hợp lý. Nó nhẹ nhàng nhưng sâu lắng, toát lên tính cách của người viết- tính tình phải nhẹ nhàng sâu sắc, từng trải...hao hoa, phong nhã.

“ giá chẳng sang ngang”,  thể hiện một sự nuối tiếc rất nhẹ nhàng, sâu lắng...” sang ngang vội”.  con sáo sang sông, em vội lấy chồng .từ “ vội” thể hiện sự sững sờ ...bất ngờ. Vắng bóng nàng “ bến sông xưa” không còn rạng ngời nữa...một tiếng thở dài rất nhẹ của một tâm hồn nhạy cảm và thanh cao...một cái kết buồn man mác nhưng nhẹ nhàng làm cho tứ thơ bay lên ngân nga mãi trong lòng bạn đọc.

một mối tình đơn phương để lại dư âm còn mãi với thời gian.

Cảm ơn bác Trần Ngọc Đổng, ở cái tuổi bát tuần mà  có bài thơ tình trẻ trung lãng mạn tình tứ đến thế. Lối viết thật nhuần nhị, mượt mà, ý tứ chặt chẽ ,câu từ lay động thật đáng nể.

                                                                   Lời bình Hoàng Đạt