Thế nào là một bài thơ hay ?. Bài viết của Hoàng Đạt , Phú Thọ
THẾ NÀO LÀ MỘT BÀI THƠ HAY
Đã từ lâu, trên
Facebook các bài thơ đăng tải đều được người ta khen là hay.hiếm thấy ai chê
là dở, điều đó cũng dễ
hiểu thôi ; Đây là sân chơi giải trí, vui là chính, nên khen để động viên
nhau, khuyến khích
nhau tạo không khí vui để xả stress có lợi cho sức khỏe là điều cũng nên
làm...
Làm thơ ai chả muốn
thơ mình hay, và mình luôn thấy thơ mình hay " văn mình- vợ người "
mà. Song
bài thơ hay và được khen là hay là hai vấn đề khác nhau.Vậy thế nào là một bài
thơ hay ? Điều
đó thật khó, bởi thơ hay còn phụ thuộc vào trạng thái cảm xúc của người đọc nữa
" người buồn
cảnh có vui đâu bao giờ"...nhưng cũng phải có những tiêu chí chung để đánh
giá thế nào
là một bài thơ hay chứ
! Xin lỗi mọi người trước bởi những điều tôi muốn trao đổi không có ám
chỉ gì, không có động
cơ gì..., kẻo lại mang tiếng là vỗ ngực, tự phụ ,dạy đời ... Chỉ muốn có
một chút căn cứ làm nền
tảng để cảm nhận rằng bài thơ mình đọc hay hoặc chưa hay mà thôi.
Bởi xưa nay chưa thấy
có sách nào đưa ra một định nghĩa cho bài thơ hay, mà có lẽ cũng không thể định nghĩa
được mà chỉ có thể là khái niệm thế nào là một bài thơ hay mà thôi.
Vậy, thế nào là một
bài thơ hay.?
Xét về mặt cảm xúc :
Khi đọc một bài thơ
làm ta ứa lệ,thổn thức...trái tim ta rung lên các cung bậc cảm xúc ( buồn,
vui, sung sướng, tuyệt
vọng hạnh phúc... ) hoặc phải thốt lên, vỗ đùi , trầm trồ : đúng quá , hay
thế, nghĩa là ta
không kìm nén được cảm xúc... Đó là dấu hiệu của một bài thơ hay.
Xét về mặt tổng thể:
Một bài thơ hay trước
hết phải có bốn yếu tố hay TỨ - HÌNH - TÌNH - NHẠC.
-Tứ thơ phải mới , lạ , độc đáo, có tính phát
hiện, tứ chặt xuyên suốt bài thơ.
-Hình tượng được khắc họa đậm nét, sinh động
thông qua các ngôn từ đắt.
-Bài thơ phải trữ tình, thấm đẫm tình người
nhiều cung bậc cảm xúc ...lay động trái tim người đọc .
-Có nhạc điệu, vần điệu
đúng niêm luật, thể loại, giàu sắc thái biểu cảm, thanh điệu nhịp điệu
uyển chuyển dễ
nghe...
Mỗi người cảm nhận
bài thơ hay khác nhau, bởi tâm trạng và hoàn cảnh khác nhau, đó gọi là
sự cộng hưởng thơ;
khi cộng hưởng bài thơ được chắp cánh bay lên. Một bài thơ hay luôn
chạm đến trái tim của nhiều người. Thơ hay không phụ thuộc vào độ dài
hay ngắn. Có những
bài thơ rất ngắn nhưng rất hay, đầy tính triết lý, nó như một định luật
vậy...thơ dài hay ngắn
còn tùy thuộc vào vấn đề tác giả đề cập, tùy thuộc vào cách khai thác tứ
thơ của tác giả. Cả
bài thơ có thể chưa hay, song đôi khi lại có những câu thơ hay để đời….
Khen một bài thơ hay
là quyền của mỗi người, tùy thuộc cảm nhận của mỗi người, đó là điều
bình thường. Một bài
thơ hay chê dở nó vẫn cứ hay, một bào thơ chưa hay bảo hay nó vẫn cứ
dở. Tức là " hữu
xạ tự nhiên hương " bài thơ hay hoặc dở không phụ thuộc vào sự đánh giá
của con người.
Nói như vậy là để ta
có cơ sở cảm nhận khi đọc thơ thôi. Thơ là tiếng lòng, hay dở vẫn là cảm xúc
của ta trước cuộc đời, nó giúp ta giải tỏa những nút thắt trong tâm hồn, làm
cho ta sống thanh
thản hơn, yêu đời hơn và sống thiện hơn. Vì vậy các bạn ơi! ta cứ vui lên, hãy
cầm bút và
viết khi tim ta rung động , lòng ta thổn thức ... Cuộc sống sẽ là người thầy vĩ
đại dạy cho ta phải
viết gì và viết thế nào, bài viết có thể hay hoặc chưa hay, điều đó không làm
ta nản trí, hãy
viết và nói lên chính
kiến của mình, đặng giúp cho cuộc sống này ngày càng tươi đẹp hơn, con
người sống tử tế với
nhau hơn...
Hoàng Đạt , Phú Thọ