THƠ CỦA HOÀNG GIÁP ĐINH NHO HOÀN:

Đinh Nho Hoàn  (1670-1716) hiệu Mặc Trai, người xã Sơn Hòa, huyện Hương Sơn, tỉnh Hà Tĩnh, con trai của Tiến sĩ Đinh Nho Công. Đinh Nho Hoàn đậu Đệ nhị giáp Tiến sĩ xuất thân (Hoàng giáp) năm 1700, từng làm Đốc trấn Cao Bằng, rồi Hữu thị lang bộ Công. Năm 1715 được cử làm phó sứ sang tuế cống nhà Thanh. Ông qua đời khi đang đi sứ (1716), được vua Lê truy phong Tả thị lang bộ Lại. Hoàng đế Khang Hy nhà Thanh đã sai viết văn tế và gửi lễ viếng, đồng thời cho tẩm liệm trong quan ngoài quách, gửi về Đại Việt cùng sứ bộ, không phải hỏa táng như thông lệ. Thời kỳ đó, đưa được thi hài về nước phải mất mấy tháng ròng bằng đường bộ và thủy (đường sông).

Đinh Nho Hoàn là tác giả của tập thơ Mặc Ông sứ tập 默翁使集, đã được tuyển dịch sang chữ Quốc ngữ do NXB Văn học ấn hành năm 2009. Sau đây là bài "Độ Nhị hà khiển đề" trong tập sách đó.

 ĐỘ NHỊ HÀ KHIỂN ĐỀ

Chu phiếm tân xuân áp vãn hàn,
Giang đình yến bãi độ giang can.
Thiên hương nặc thấu thiên trùng thuỷ,
Bích luyện bình phô thập lý lan.
Quế trạo lan tương sơ thí hiểm,
Thần trung tử hiếu lợi bài nan.
Hoa tường cao yết công thành nhật,
Hí phỏng tiền tân đới tiếu khan.

CẢM HỨNG ĐỀ THƠ KHI VƯỢT SÔNG NHỊ HÀ

Trong mùa xuân mới, thuyền lướt đè cái lạnh muộn màng;

Sau khi kết thúc tiệc ở đình ven sông thì vượt qua bờ sông.

Hương trời cho thấy xuyên qua nghìn tầng nước,

Dải lụa biếc (con sông) trải ra mười dặm sóng.

Chèo quế sào lan lần đầu tiên thử thách nguy hiểm,

Niềm trung của bề tôi, cái hiếu của người con có lợi trong việc giải trừ khó khăn.

Đến ngày thành công (trỏ về), cột buồm hoa dương cao

Lại đến thăm chơi ngắm nhìn bến cũ cùng với nụ cười.

 Dịch thơ :

Thuyền lướt như đè lạnh cuối đông

Rời đình, tan tiệc, vượt sang sông

Hương trời lan rộng muôn trùng ngát

Lụa nước trải dài chục dặm trong

Thoát hiểm, chống chèo từng thử thách

Vượt nguy, trung hiếu giữ bền lòng

Ngày về, dương cột buồm hoa thắm

Thăm lại bến bờ, thỏa ước mong.

                              Tiến sĩ Đinh Nho Hồng, Chi hội TĐL Nguyễn Trãi.